Kilka słów o wanilii
Wanilia jest rośliną należącą do rodziny storczykowatych. Rośnie dziko w strefach tropikalnych oraz liczy ponad 100 gatunków. Jej owoce są źródłem przyprawy zwanej laskami wanilii. Laski wanilii posiadają intensywny, słodkawy zapach, natomiast wyglądem przypominają cienkie gałązki drzew. Strączki wanilii zbiera się, gdy są one jeszcze zielone, a następnie poddaje się naturalnej fermentacji. To właśnie podczas jej trwania zaczynają brązowieć i coraz intensywniej pachnieć. Wanilia obok kardamonu oraz szafranu uważana jest za najdroższą przyprawę na świecie. Ojczyzną wanilii są tereny Ameryki Środkowej. Dawniej w Meksyku wanilia była nawet środkiem płatniczym. Jest ona powszechnie stosowana również w Polsce, głównie jako dodatek do deserów. Najkorzystniejszymi substancjami zawartymi w laskach wanilii jest glikozyd waniliny oraz glikozyd alkoholu waniliowego.
Zastosowanie wanilii
Wanilia znalazła swoje zastosowanie głównie w przemyśle spożywczym, stosowana jest jako przyprawa. Wanilię używa się w formie całych lasek, proszku, olejku, cukru oraz ekstraktu alkoholowego. Stanowi świetny dodatek do budyniu, kompotu, lodów, mleka, ciast oraz słodkich kremów. Często dodaje się ją również w niewielkich ilościach do dań wytrawnych, np. dziczyzny czy drobiu. Produkty z wanilią bez wątpienia znacznie podnoszą walory smakowe oraz zapachowe przygotowanej potrawy. Wanilię w formie całych lasek najlepiej zanurzyć w płynie, a następnie wyjąć i wysuszyć, dzięki czemu można używać jej nawet 3–4 razy. Zdarza się również, że jest stosowana w formie nalewki w leczeniu stanów gorączkowych oraz w zaburzeniach trawienia. Wanilia znalazła również swoje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Stosuje się ją między innymi jako dodatek do kremów, balsamów do ciała, szamponów do włosów oraz wielu innych, głównie ze względu na jej wyjątkowe walory zapachowe oraz właściwości tonizujące, nawilżające oraz zmiękczające. Jest ona również ceniona ze względu na to, iż jest naturalnym przeciwutleniaczem. Z tego względu stosuje się ją również jako dodatek do kremów do twarzy, ponieważ może skutecznie opóźniać procesy starzenia oraz poprawiać ogólny wygląd skóry. Niestety w przemyśle kosmetycznym do produktów dodawana jest wanilina, która nie wykazuje takich efektów zdrowotnych jak prawdziwa wanilia.
Właściwości zdrowotne wanilii
Wanilia jest nie tylko bardzo aromatyczną przyprawą. Jest ona bowiem również uważana za roślinę leczniczą. Jej stosowanie może przynosić następujące korzyści:
- leczy bóle reumatyczne,
- pomaga w zwalczaniu gorączki,
- wspomaga pracę żołądka,
- poprawia ogólną kondycję organizmu, szczególnie w stanach wyczerpania,
- działa pobudzająco, jednak nie posiada substancji uzależniających,
- wanilia uważana jest również za naturalny przeciwutleniacz, dzięki czemu wykazuje działanie antynowotworowe oraz opóźnia procesy starzenia,
- poprawia nastrój i działa antystresowo,
- działa rozkurczowo, dzięki czemu może być również stosowana w leczeniu bólów menstruacyjnych,
- wąchanie lasek wanilii może również skutecznie niwelować uczucie głodu,
- działa korzystnie przy wspomaganiu leczenia depresji,
- wzmacnia funkcjonowanie mięśnia sercowego,
- wanilia wykorzystywana w celach kosmetycznych działa nawilżająco, rewitalizująco oraz odmładzająco.
Różnice i podobieństwa pomiędzy cukrem waniliowym a wanilinowym
Cukier wanilinowy to nic innego jak tania podróbka cukru waniliowego, który w składzie posiada wanilinę lub etylowanilinę. Znaczną różnicą jest również intensywność aromatu. Prawdziwa wanilia charakteryzuje się bowiem intensywnym, słodkim zapachem, natomiast aromat waniliny jest raczej ledwo wyczuwalny. Wanilina stanowi jedynie około 1% laski wanilii, może więc być z niej wyekstrahowana. Z tego względu do celów spożywczych oraz kosmetycznych wanilina pozyskiwana jest w sposób syntetyczny. Znaczącą różnicę stanowi również fakt, że prawdziwa wanilia posiada wiele korzystnych właściwości, natomiast syntetyczna wanilina uważana jest za niebezpieczny związek chemiczny. U osób szczególnie wrażliwych może wywoływać między innymi objawy skórne. Różnicą widoczną na pierwszy rzut oka podczas wyboru cukru waniliowego oraz wanilinowego jest różnica w cenie. Torebeczkę o pojemności 20 g naturalnego cukru można nabyć w cenie około 5 zł, natomiast cukru z dodatkiem syntetycznej wanilii dostaniemy nawet za 0,50 zł.
Przepis na cukier waniliowy
W prawdziwym cukrze waniliowym powinno znajdować się około 25% wanilii. Taki cukier rzadko dostępny jest na zwykłych półkach sklepowych, głównie ze względu na to, że jest on bardzo drogi. Istnieje jednak możliwość samodzielnego przygotowania cukru waniliowego w domowych warunkach, wówczas koszt takiego cukru nie będzie tak wygórowany. Cena lasek wanilii dostępnych w sklepach internetowych lub sklepach ze zdrową żywnością może wynosić nawet 8 zł, nie jest to więc zbyt wygórowana cena. Można przyrządzić go na bazie zwykłego białego cukru, lub też jego zdrowszych zamienników, jak ksylitol lub cukier trzcinowy.
Składniki:
– 200 g wybranego cukru lub słodzika,
– 3–4 świeże laski wanilii.
Sposób przygotowania
Laski wanilii należy rozciąć na pół. Następnie tępą stroną noża wydrążyć całe ziarenka. Laski przeciąć na dwie lub trzy części. Następnie wyprany cukier lub słodzik wsypać do szklanego słoika i dodać do niego ziarna wanilii i jej łupiny. Dokładnie zakręcić słoik i wymieszać, tak aby części wanilii znajdowały się w każdej części słoika. Tak przygotowany cukier waniliowy przed pierwszym użyciem należy przechowywać minimum przez 2 tygodnie w celu uzyskania jak najintensywniejszego smaku. Po tym czasie domowy cukier waniliowy można używać jako dodatek do ciast, kremów, słodkich sosów oraz budyniów.
Sabina Bachleda-Szeliga
Dietetyk kliniczny
Bibliografia
Oszkinis K., Storczyki, Warszawa 2004, 313.
Aszkiewicz E., Kuchnia polska. Wielka księga sprawdzonych przepisów, Poznań, s. 26.
Ziemiański M., Słownik towaroznawczy, Warszawa 1957, 64.
Vaughan J.G., Geissler C.A., Rośliny jadalne, Warszawa 2001, 140.
Komentarze